دو قدم مانده به صبح

سلام خوش آمدید

۶۶ مطلب با موضوع «اندیشه» ثبت شده است

  • نویسنده: فتحعلی آخوندزاده
  • مترجم: محمدجعفر قراجه‌داغی
  • نوبت چاپ: سوم
  • محل چاپ: تهران
  • ناشر: خوارزمی
  • سال چاپ: ۱۳۵۶
  • تعداد صفحات: ۴۶ صفحه

برخی از پژوهشگران از جمله حسن میرعابدینی رمان «یوسف شاه: ستارگان فریب‌خورده» نوشتۀ فتحعلی آخوندزاده را طلیعۀ رمان ایرانی می‌دانند. آخوندزاده این رمان را در سال ۱۲۵۳ هـ . ش. به ترکی نوشت و بعداً محمدجعفر قراجه‌داغی آن را به فارسی برگرداند. وقایع رمان یوسف شاه برگرفته از واقعه‌ای تاریخی در سال هفتم سلطنت شاه عباس صفوی است که اسکندر بیک مُنشی آن را در «تاریخ عالم‌آرای عباسی» ثبت و ضبط کرده است و همین واقعه است که بعدها جلال آل‌احمد آن را دستمایۀ آفرینش رمان «نون والقلم» قرار می‌دهد.

  • ۰ نظر
  • ۱۹ فروردين ۰۳ ، ۲۲:۰۴
  • اسماعیل

جهان چیست؟ بگذر ز نیرنگ او

رهائی به چنگ آور از چنگ او

فلک در بلندی زمین در مغاک

یکی طشت خون و یکی طشت خاک

نبشته در این هر دو آلوده طشت

زخون سیاوش بسی سرگذشت

جهان گرچه آرامگاهی خوش است

شتابنده را نعل در آتش است

مقیمی نبینی در این باغ کس

تماشا کند هر یکی یک نفس...

دو‌‌ در دارد این باغ آراسته

درو بند از او جمله برخاسته

درآ از در باغ و بنگر تمام

ز دیگر در باغ بیرون خرام

اگر عاقلی با گلی خو‌مگیر

 که باشد به جا ماندنش ناگزیر

 

 نظامی گنجه‌ای

 

🔸نعل در آتش کنایه از باوری است که معتقد بودند اگر اسم فردی را بر نعلی حک کرده و‌ آن نعل را در آتش داغ کنند، آن فرد مفتون کسی می‌شود که این عمل را انجام داده است. کنایهٔ عمیق نظامی از مفتون شدن آدمی به ظواهر است. 

 

 بزرگداشت نظامی گنجه‌ای

 

  • ۲ نظر
  • ۲۱ اسفند ۰۲ ، ۲۳:۰۴
  • اسماعیل

امانوئل کانت فهمید که بین احترام به خود و احترام به جهان، پیوندی اساسی وجود دارد. ارزش‌هایی که هویتِ ما را تعریف می‌کنند الگوهایی هستند که در تعامل‌مان با دیگران به کار می‌بریم، و تنها وقتی می‌توانیم با دیگران کمی پیشرفت داشته باشیم که این پیشرفت را در خودمان ایجاد کرده باشیم. وقتی زندگیِ سرشار از خوشی و رضایتِ درونی را دنبال می‌کنیم، در واقع داریم از خودمان به عنوان وسیله‌ای برای رسیدن به اهدافی لذت‌بخش استفاده می‌کنیم. پس بهتر کردن خود به معنی تقویتِ شادی بیشتر نیست، بلکه به معنی تقویتِ احترام به خود است. این که به خودمان بگوییم بی‌ارزش و ناچیزیم، به همان اندازه اشتباه است که به دیگران بگویم بی‌ارزش و ناچیزند. دروغ به خود به اندازه دروغ به دیگران غیراخلاقی است. صدمه به خود به اندازۀ صدمه به دیگران نفرت‌انگیز است. دوست داشتن خود و یا مراقبت از خود چیزی نیست که لازم باشد آن را یاد بگیرید و یا تمرین کنید. این‌ها چیزهایی هستند که از نظر اخلاقی موظفید در خود تقویت کنید، حتی اگر تنها چیزهایی باشند که برای‌تان مانده‌اند.

  • ۲ نظر
  • ۱۷ اسفند ۰۲ ، ۱۵:۴۸
  • اسماعیل

کم‌کم رفت‌و‌آمد من با مرحوم دهخدا بسیار شد. در آن زمان شروع کرده بود به تألیف و تدوین امثال و حکم معروف خود. هر هفته روزهای پنج‌شنبه، اول شب چند‌تن از ما در خانۀ آن مرحوم جمع می‌شدیم. در آن زمان خانه‌ای در خیابان خانقاه در زاویۀ کوچۀ ظهیرالاسلام کرایه کرده بود. در خانه در هشتی کوچکی باز می‌شد و در دست راست هشتی در اطاق نشیمن او بود که سه پله بالا می‌رفت و سه در رو به حیاط داشت. مرحوم عباس اقبال آشتیانی و مرحوم رشید یاسمی و مرحوم عبدالحسین هژیر و آقایان نصراله فلسفی و مجتبی مینوی و من مدت‌های مدید در همان خانه گرد می‌آمدیم و سه چهار ساعت اول شب را با او بودیم.

  • ۰ نظر
  • ۰۷ اسفند ۰۲ ، ۱۴:۴۴
  • اسماعیل
  • نویسنده: حمید میرزا قاجار
  • مترجم: امیر سعیدالهی
  • نوبت چاپ: دوم
  • محل چاپ: تهران
  • ناشر: ثالث
  • سال چاپ: ۱۳۸۷
  • تعداد صفحات: ۲۰۰

قبل از معرفی این کتاب خوب و خواندنی، باید این نکته را گوشزد کنم که در طول تاریخ، اغلب حکومت‌ها وقتی بر سر کار آمده‌اند، کوشیده‌اند حکومت پیش از خود را یکسره بر باطل نشان دهند و سعی کرده‌اند هر جا نام و نشانی از حاکمان قبلی یافته‌اند، از صفحۀ روزگار بزدایند. حکومت پهلوی نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. رضاشاه بعد از این‌که در سال ۱۳۰۴

  • اسماعیل
  • نویسنده: مهران کامروا
  • مترجم: مصطفی مهرآیین
  • نوبت چاپ: اول
  • محل چاپ: تهران
  • ناشر: کرگدن
  • سال چاپ: ۱۳۹۸
  • تعداد صفحات: ۲۸۸
  • فایل PDF این مقاله دانلود

 

لینک خرید از

 

یکی از کتاب‌های مهم و قابل‌توجهی که در سال‌های اخیر دربارۀ انقلاب ایران به فارسی ترجمه شده، کتابی است با نام «انقلاب ایران: ریشه‌های ناآرامی و شورش» از مهران کامروا. مهران کامروا فارغ‌التحصیل دانشگاه کمبریج لندن و استاد تمام و مدیر مرکز مطالعات بین‌المللی و منطقه‌ای وابسته به دانشگاه جورج‌تاون در قطر است. کتاب اگرچه تقریباً قدیمی است و در سال ۱۹۹۰ نوشته شده است، اما این مسئله از ارزش آن نمی‌کاهد و ترجمۀ آن از سوی مصطفی مهرآیین در سال ۱۳۹۸ دال بر اهمیت و ارزش کتاب دارد و نشان می‌دهد که هنوز هم تحلیل نویسنده دربارۀ انقلاب ایران قابل‌تأمل و خواندنی است. 

  • اسماعیل

مقاله‌ای که پیش روی شماست از سایت مبلغ نقل شده است 

استاد نصرالله پورجوادی از اساتید تاریخ اندیشه و تمدن کهن ایران زمین و مدیر سابق مرکز نشر دانشگاهی ایران اخیرا یادداشتی را با عنوان مسئله ملکیان با تمدن ایران نوشته است که در ادامه میخوانید:

از شنیدن ناسزایی که در یوتیوب دیدم یکی از استادان فلسفۀ اسلامی به جناب مصطفی ملکیان گفت، من هم مانند بسیاری از دوستان ملکیان متأسف شدم. بعضی از استادان دانشگاه هستند که به دلیل سوابق تحصیل در حوزه‌های علمیه هیچکس را جز خودشان قبول ندارند و فکر می کنند که آن علوم و فلسفۀ قرون وسطایی که خوانده اند، علم اولین و آخرین بوده و هر کس که آن علوم را به شیوۀ طلبه های قرون وسطایی نخوانده باشد نه فقط بی سواد بلکه بلانسبت «خر» است. اما جناب ملکیان در واقع نه فقط علوم حوزوی بلکه دانشگاهی را هم خوانده است و علاوه بر این که زبان علمی قرون وسطا را که عربی باشد، به خوبی این طلبۀ حوزه می داند ، به زبان علمی جدید یعنی انگلیسی هم مسلط است، در حالی که من مطمئنم این جناب طلبۀ استادشده یک جملۀ انگلیسی را در فلسفۀ جدید بدون استفاده از فرهنگ انگلیسی به فارسی قادر نیست بخواند. اما فضایل ملکیان در زباندانی او نیست؛ ملکیان یک متفکر اصیل و با صداقت است. کسی است که فلسفه را وسیلۀ ارتزاق یا رانتخواری قرار نداده است و به دلیل همین صداقت بوده که او هیچ سمت دانشگاهی ندارد، در حالی که اگر ما بخواهیم از پنج متفکر و استاد راستین فلسفه در کشور خود نام ببریم، ملکیان مطمئنا یکی از آنها خواهد بود . تنها خرده ای که من در تمام سال های آشنایی خود با ملکیان توانسته ام از او بگیرم به خاطر سخنان بی مایه و سطحی و نادرستی است که ایشان صرفا از روی بی اطلاعی در حق تاریخ فرهنگ و هنر و علم و فلسفه و دیانت ایران پیش از اسلام به زبان آورده است و به خاطر موضع خصمانه ای ست که ایشان نسبت به عناصرهویت ملی و فرهنگی ما ایرانیان اتخاذ کرده و می کنند.

  • اسماعیل

قلندریّه در تاریخ: دگردیسی‌های یک ایدئولوژی اثر محمّدرضا شفیعی کدکنی کتابی است که به تاریخ قلندریه و ریشه‌های فکری آن می‌پردازد. نویسنده در همان آغاز کتاب می‌نویسد که در سال 1344 زمانی که دانشجوی دورهٔ دکتری زبان و ادبیّات فارسی در دانشگاه تهران بوده است، استاد بدیع‌الزّمان فروزانفر او را به جستجو در دو حوزه امر کرده‌اند، یکی تحقیق دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر و دیگری جستجو دربارهٔ قلندریّه. و کتاب پیش رو ماحصل چهل و یک سال کندوکاو و پژوهش مستمر و مداوم ایشان در رابطه با این آیین بوده است. استاد شفیعی کدکنی بحث خود را با بررسی پیوند قلندریّه با چهار جریان فکری خراسانِ قرنِ سوم از جمله کرّامیّه، ملامتیّه، صوفیّه و اصحاب فتوّت آغاز می‌کند. سپس به ریشه‌شناسی واژهٔ «قلندر» می‌پردازد و با ارائهٔ ادلّه‌ و اسنادی، «قلندر» را شکل دیگری از واژهٔ «کا+لنگر» به معنی

  • اسماعیل

کتاب «تاریخ کهن قلندریه» نوشتهٔ احمد تارگون کارا مصطفی را خانم مرضیۀ سلیمانی ترجمه کرده است و در سال ۱۳۹۶ به چاپ رسانده است.

«تاریخ کهن قلندریه» ابتدا نحوهٔ برآمدن و شکل گرفتن قلندریه از دل تصوّف را نشان می‌دهد و سپس عقاید، افکار، منش و رفتارهای قلندران را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد، در ادامه به معرّفی سردمداران این جریان از جمله جمال‌الدّین ساوی، قطب‌الدّین حیدر و عثمان‌ بابا می‌پردازد و در پایان نیز حوزهٔ گسترش این جریان را در خاورمیانهٔ عربی، ایران، هند و آسیای صغیر نشان می‌دهد. احمد تارگون قلندریه را اقلیّتی معترض به نهادهای رسمی صوفیه می‌داند؛ اقلیّتی که می‌کوشد تا با رفتارهای ضدّاجتماعی‌ای چون زُهد افراطی، لخت و عور شدن،

  • اسماعیل

هر خارجی که وارد ایران می‌شود، تصوّر می‌نماید که ایرانیان مؤمن‌ترین ملل جهان می‌باشند. مذهب ملّی و رسمی ایران، اسلام‌ می‌باشد. شب و روز، آیات کوچک و بزرگ قرآن و کلمات و عباراتی که از احادیث و اخبار مذهبی اقتباس شده، بر زبان مردم جاری است. اگر شما یک ربع ساعت با یک ایرانی صحبت کنید، خواهید دید که چندین مرتبه می‌گوید: ان‌شاءالله، ماشاءالله، خدا بزرگ است، سلام‌الله‌علیه، صلوات‌الله‌علیه و غیره. اگر احیاناً نام قرآن به میان بیاید، با نهایت تکریم این نام را تلقّی نموده و آن را کتاب خدا می‌خواند و چنان‌چه بخواهد عبارات و کلماتی چند از قرآن بیان نماید، آن‌ها را به عنوان آیات کریمه معرفی می‌کند و اگر چند نفر از هم‌وطنانش هم اطراف او باشند، هنگام ادای این کلمات، باد در گلو می‌اندازد و حروف عربی را با خروج اصلی ادا می‌کند و یک نوع حال تفکّری به او دست داده، به طوری با خضوع، چشم به آسمان می‌اندازد که شخص تصوّر می‌نماید، وی یکی از مقدّسین بزرگ است. ولی در میان هر بیست نفر که با این خلوص نیّت ظاهری، اظهار قدس و وَرَع می‌نمایند مشکل بتوان یک نفر را یافت که باطناً هم چنین خلوص نیّت و‌ قدس و وَرَعی داشته باشد. و عجب در این است با این که تمام ایرانیان از این موضوع اطّلاع دارند و می‌دانند که این اظهار تقدّس صوری است و باطنی نمی‌باشد؛ با این وصف، به روی خودشان و دیگران نمی‌آورند.


منبع: ژوزف آرتور گوبینو (۱۳۸۷). سه سال در ایران. ترجمه و اقتباس ذبیح‌الله منصوری. چاپ دوم. تهران: نگارستان کتاب. صفحهٔ ۹.

در همین زمینه 

  • اسماعیل

داگلاس نورث برندۀ نوبل اقتصاد می‌گوید اگر می‌خواهید بدانید کشوری توسعه می‌یابد یا نه، اصلاً سراغ فن‌آوری، کارخانه و ابزاری که استفاده می‌کنند نروید؛ این‌ها را به راحتی می‌توان خرید، دزدید یا کپی کرد. خیلی راحت می‌توان نفت فروخت و همۀ این‌ها را وارد کرد.

برای پی‌بردن به چشم‌انداز توسعه در یک کشور، به پیش‌دبستانی‌ها و دبستان‌ها بروید و ببینید که آن‌ها چگونه بچه‌ها را آموزش می‌دهند. مهم نیست که چه آموزش می‌دهند، مهم این است که چگونه آموزش می‌دهند. اگر آن‌ها فرزندان خود را صبور، خلاق، پرسش‌گر، نظم‌پذیر، خطرپذیر، دارای روحیۀ مشارکت جمعی و همکاری گروهی بار می‌آورند، در این صورت آن‌ها انسان‌هایی خواهند داشت که توسعۀ جامعه را تضمین می‌کنند. اما اگر آن‌ها فرزندان خود را مطیع، سرخورده، مقلد، دارای روحیۀ فردی، خودخواه و منفعت‌طلب بار می‌آورند در این صورت هیچ اتفاق مثبتی در چشم‌انداز توسعۀ آن کشور مشاهده نخواهد شد.

در همین زمینه 

  • اسماعیل

چند روز پیش در یک پست جداگانه (اینجا) به معرفی کتاب تأملات اثر مارکوس اورلیوس فیلسوف و امپراتور روم باستان پرداختم. در این پست برای تکمیل مطالب آن پست، بخش‌هایی از کتاب را برگزیده‌ام که امیدوارم برای شما مفید باشد.

  • اسماعیل

این کتاب حاصل تأملات یکی از نامدارترین فیلسوفان رواقی در باب مسائل بنیادین حیات آدمی است. مارکوس اورلیوس در این اثر کلاسیک می کوشد، از منظری خود کاوانه، خواننده را در بصیرت هایی که از تأمل در مضامینی چون محدودیت های حیات آدمی، ناپایداری امور، قانون عقلانی حاکم بر چیزها، کردار درست در راه زندگی و معرفت به نفس حاصل کرده است، شریک سازد و او را به پیمودن طریق خود شناسی ترغیب کند.

مارکوس اورلیوس از امپراتوران بزرگ روم است که در سال های 121 الی 180 میلادی حکمرانی می کرده است.  او یکی از پنج امپراتور خوب و یک فیلسوف رواقی است. داشتن چنین اندیشه ای در آن زمان نشان از شخصیتی بزرگ و ژرف نگر می دهد.

اورلیوس نمونه ی خوبی برای رویکرد افلاطون در توصیف مزایای شاه-فیلسوف برای تمدن یونان است.

  • اسماعیل

همه آن چیزهایی که جرأت پرسیدنش را نداشتید.
نویسنده کتاب بیل برایسون در این کتاب، درباره موضوعاتی گوناگون از مهبانگ گرفته تا مکانیک کوانتوم و از تکامل تا زمین شناسی به بحث می پردازد. او در کتابش از طریق ماجراهای کاشفان و دانشمندان موضوعات علمی را به بحث می گذارد. او در این کتاب سعی می کند برخلاف کتابهای درسی، که به نظر او شوقی برای دانستن در خوانندگان برنمی انگیزند،(چرا که هیچ گاه به چراها، چگونه ها و چه هنگام ها در مورد اکتشافات علمی نمی پردازند،) موضوعات علمی را به شکلی جذاب ارائه دهد.
 او با توجه به تجربه زندگی خودش که کتاب علمی درسی در دوران تحصیل باعث دلزدگی اش شده بود و تازه سال ها بعد بود که متوجه شد چقدر در مورد علم کم می داند،

  • اسماعیل

دنیای سوفی (به نروژی: Sofies verden) یک رمان فلسفی اثر یاستین گوردر نویسنده نروژی است که چاپ اول آن در سال ۱۹۹۱ میلادی در نروژ منتشر شد. این اثر، داستانی است که تاریخ فلسفه را به زبانی ساده تشریح می‌کند. این کتاب تاکنون به ۵۴ زبان برگردانده شده و توجه همگان را به خود جلب کرده است.

 کتاب با روایت سوم شخص به ماجراهای «سوفی آموندسن»، دختر چهارده سالهٔ نروژی می‌پردازد که با مادرش زندگی می‌کند.
 در ابتدای داستان، سوفی نامه‌هایی از یک فرستندهٔ ناشناس دریافت می‌کند که
  • اسماعیل

دکتر اروین یالوم، استاد روانپزشکی دانشگاه استنفورد، در این شش داستان مسحور کننده و برگرفته از تجربه بالینی اش، با رهنمون ساختن بیماران - و خویش - به سوی تحول، بار دیگر ثابت می کند، کاشف بی محابای روان آدمی است. مامان و معنی زندگی، نگاهی گذرا، به غایت ارزشمند و البته کم و بیش ممنوع، به درون قلب و ذهن درمانگر می اندازد تا در این میان توانایی های منحصر به فرد هر رابطه انسانی را روشن می سازد.

اگر بخواهیم از دید تخصصی نگاه کنیم می‌توان گفت موضوع این کتاب، و یا کتاب‌های دیگر یالوم، روش‌های مختلف و تکنیک‌های روان درمانی، با درونمایه‌ی سنگینِ فلسفی است. ولی یالوم انقدر ماهرانه تمام این‌ها را به شکل داستان بازگو می‌کند که تو متوجه بارِ سنگینِ کتاب نمی‌شوید. و در حالی که از خواندن رمانِ جذابی که در دست دارید لذت می‌برید، ناخوداگاه مفاهیمِ روانشناسی و فلسفیِ عمیقی ذره ذره در ذهنت تزریق می‌شوند.

  • ۰ نظر
  • ۳۱ شهریور ۰۲ ، ۱۶:۴۴
  • اسماعیل

ساعت ساز نابینا اوج کار ریچارد داوکینز است، این کتاب که شرح تکامل(فرگشت) است با شور و تحسین زیاد، به عنوان تاثیرگذارترین اثر در این زمینه در یکصد سال اخیر اعلام شد. داوکینز در این اثر، به وضوح آشکار می کند چگونه کشف داروین و والاس ، یعنی فرایند ناآگاه ، خود به خود و بی هدف اما اساسا غیرتصادفی «انتخاب طبیعی» تنها پاسخ این پرسش بنیادین است که : ما از کجا آمده ایم؟ چگونه چنین که هستیم شده ایم؟ آیا نقشه اولیه ای در کار بوده است؟ 

  • ۰ نظر
  • ۳۰ شهریور ۰۲ ، ۱۱:۳۸
  • اسماعیل

سقراط فیلسوفی تمام‌عیار بود. او همین‌قدر می‌دانست که چیزی نمی‌داند. اما این هنر را هم داشت که به دیگران نشان دهد که آنان هم با همۀ باریک‌بینی و فضل و ادعایشان، چیزی نمی‌دانند.
سقراط با تکیه به فلسفه، همه‌چیز را زیر سؤال می‌برد؛ حتی خود آن فرض‌هایی را که پیش‌تر همه‌چیز را بر مبنای آن‌ها زیر سؤال برده بود! او مثل هر فیلسوف واقعی، با تکیه بر فلسفه به ما نشان می‌دهد که چگونه خودمان زیر پای خودمان را خالی کنیم و از پاسخ‌ها که حائل میان ما و امر رازآمیزند، گذر کنیم.

  • ۰ نظر
  • ۲۹ شهریور ۰۲ ، ۱۶:۳۱
  • اسماعیل

بخارا، مجله‌ای فرهنگی و هنری است که به کوشش"علی دهباشی"، هر دو ماه یک بار منتشر می‌شود. اما باید بدون اغراق گفت که این اثر ارزشمند خیلی بیشتر از یک مجله است. در روزگاری که فرهنگ با ابزارهای فرهنگی در حال نابودیست، چنین تلاشی، امید را در دل آدم زنده نگه می‌دارد و  فرصتی برای همنشینی و بهره مندی از حضور بزرگان فرهنگ و هنر ایران و جهان فراهم می‌کند.

دوره‌ی اول کار دهباشی به انتشار مجله کِلک اختصاص داشت. او کِلک را به شهرتی در میان خاورشناسان رساند که همپای مجلات سخن و راهنمای کتاب بود. کِلکِ دهباشی سپس به بخارا تبدیل شد بدون اینکه این تغییر نام تغییری در سبک و سلیقه مجله باشد. حالا مجموعا بیست و پنج سال است که کِلک و سپس بخارا رسانه‌ی کتاب، ادبیات و ایرانشناسی و نقد و مباحث تاریخی بوده اند. در تاریخ نشر پس از انقلاب تعداد مجله‌هایی که عمری چنین دراز پیدا کرده باشند، متاسفانه زیاد نیست. کار دهباشی در استمرار دادن به نشرِ بخارا از این نظر واقعا کارستان بوده است.

  • ۳ نظر
  • ۲۶ شهریور ۰۲ ، ۲۱:۴۵
  • اسماعیل

خواندن این کتاب مثل دیدن دو فیلم با یک بلیط است. عنوان کتاب اول «دروغ» و عنوان کتاب دوم «اراده آزاد» است. با توجه به موجز بودن این دو کتاب آقای خشایار دیهیمی مدیر مجموعه کتابهای «تجربه و هنر زندگی» تصمیم گرفته است تا این دو را در یک کتاب تحت عنوان دروغ/اراده آزاد منتشر کند.

کتاب اول در مورد دروغ است:

ما در کودکی با این آموزه بزرگ شدیم که «دروغگو دشمن خداست!» و اکنون در جامعه‌ای به بلوغ رسیده‌ایم که جای جای آن به دروغ آلوده است. متاسفانه در مورد آسیب شناسی و اذعان به اشاعه این فرهنگ زشت در جامعه باز هم صداقت نداریم و به خودمان دروغ می‌گوییم و یا حداکثر از واژه جدید الاختراع «خلاف گویی» استفاده می‌کنیم.

  • ۰ نظر
  • ۲۲ شهریور ۰۲ ، ۰۹:۵۳
  • اسماعیل
دو قدم مانده به صبح
آخرین نظرات